Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Λουξεμβούργο, 7 Ιουλίου 2016
Απόφαση στην υπόθεση C-567/14
Genentech Inc. κατά Hoechst GmbH και Sanofi-Aventis Deutschland GmbH
Ο κάτοχος αδείας χρήσεως διπλώματος ευρεσιτεχνίας υποχρεούται να καταβάλει τα συνομολογηθέντα δικαιώματα εκμεταλλεύσεως ακόμη και αν δεν έχει διαπράξει παραποίηση ή απομίμηση της προστατευόμενης βάσει του διπλώματος ευρεσιτεχνίας τεχνολογίας.
Δεδομένου ότι τα δικαιώματα εκμεταλλεύσεως αποτελούν το τίμημα που πρέπει να καταβληθεί προκειμένου ο κάτοχος της αδείας να διασφαλισθεί έναντι του ενδεχομένου ασκήσεως αγωγής λόγω παραποιήσεως/απομιμήσεως και ότι αυτός δύναται ανά πάσα στιγμή να καταγγείλει τη σύμβαση παραχωρήσεως αδείας χρήσεως, τα δικαιώματα αυτά πρέπει να καταβάλλονται
Το 1992, η γερμανική εταιρία Behringwerke (η οποία εξαγοράσθηκε εν συνεχεία από τη γερμανική εταιρία Sanofi-Aventis Deutschland) παραχώρησε στην Genentech (επιχείρηση δραστηριοποιούμενη στον φαρμακευτικό κλάδο) παγκόσμιας ισχύος άδεια μη αποκλειστικής χρήσεως ενεργοποιητή του ανθρώπινου κυτταρομεγαλοϊού1, ο οποίος προστατεύεται βάσει διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Η Genentech χρησιμοποίησε τον ενεργοποιητή αυτόν προκειμένου να καταστήσει ευχερέστερη τη μεταγραφή της ακολουθίας του DNA που ήταν αναγκαία για την παραγωγή του φαρμάκου Rituxan (ή MabThera)2. Η εκ μέρους της Genentech χρήση αυτή του ενεργοποιητή δεν συνιστούσε προσβολή των δικαιωμάτων που αντλούνται από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τα οποία αφορούσε η άδεια χρήσεως. Για τον λόγο αυτό, η Genentech αρνήθηκε να καταβάλει μέρος των συνομολογηθέντων δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως.
Επιληφθέν της υποθέσεως, το Cour d’appel de Paris (εφετείο Παρισίων) ερωτά το Δικαστήριο αν, υπό τις συνθήκες αυτές, η καταβολή των δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως υποχρεώνει την Genentech να υποβληθεί σε αδικαιολόγητες δαπάνες, κατά παράβαση του δικαίου της Ένωσης περί ανταγωνισμού.
Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι το δίκαιο της Ένωσης περί ανταγωνισμού δεν αποκλείει το ενδεχόμενο επιβολής υποχρεώσεως καταβολής δικαιωμάτων για τη χρήση της τεχνολογίας, μολονότι η χρήση αυτή δεν συνιστά παραποίηση ή απομίμηση ή ακόμη και αν γίνει δεκτό ότι η τεχνολογία αυτή ουδέποτε αποτέλεσε το αντικείμενο προστασίας, σε περίπτωση ακυρώσεως με αναδρομική ισχύ του διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Η λύση αυτή στηρίζεται στη διαπίστωση ότι τα δικαιώματα εκμεταλλεύσεως αποτελούν το τίμημα που πρέπει να καταβληθεί για την εμπορική εκμετάλλευση της τεχνολογίας η οποία προστατεύεται βάσει του διπλώματος ευρεσιτεχνίας, διασφαλιζομένου ότι ο παραχωρών την άδεια δεν θα ασκήσει αγωγή λόγω παραποιήσεως/ απομιμήσεως κατά του κατόχου της αδείας. Το γεγονός ότι ο κάτοχος της αδείας δύναται να καταγγείλει ελεύθερα τη σύμβαση αποκλείει το ενδεχόμενο η καταβολή των δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως να είναι αντίθετη προς τον ελεύθερο ανταγωνισμό, καθόσον περιορίζει την ελευθερία δράσεως του κατόχου της αδείας ή συνεπάγεται αποτελέσματα στεγανοποιήσεως της αγοράς.
ΥΠΟΜΝΗΣΗ: Η προδικαστική παραπομπή παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, να υποβάλουν στο Δικαστήριο ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, κατά τον ίδιο τρόπο, τα άλλα εθνικά δικαστήρια που επιλαμβάνονται παρόμοιου προβλήματος.
1 Ο κυτταρομεγαλοϊός αποτελεί μέρος του ιού του έρπητος.
2 Το φάρμακο αυτό χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του καρκίνου και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.